ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಮೌಲ್ಯ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆಯೇ?

Team Udayavani, Oct 13, 2022, 6:15 AM IST

ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಸಿವಿಲ್‌, ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌, ಸಿಎಸ್‌ಇ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಸಮಾಜದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೀಯ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಾವು ಎದುರಿಸುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಬಹು-ಶಿಸ್ತಿನ ತಂಡದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲ ವಿಭಾಗಗಳು CSE ಮತ್ತು IT ಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಾವೀನ್ಯತೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕೊರತೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ನಾವು ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಪರಿಹರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ ವಿಧಾನದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಶಿಕ್ಷಣವು ಅಗಾಧವಾದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌ (ಇಖಉ) ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಐಖ) ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇತರ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸೀಟುಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟನ್ನೂ ತುಂಬಲು ಕಾಲೇಜುಗಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.

ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಿವಿಲ್‌, ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌, ಮೆಟೀರಿಯಲ್‌ ಸೈನ್ಸ್‌, ಮೆಟಲರ್ಜಿ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಲು ಬಯಸದೆ ಅನೇಕ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಈ ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಏನು ಮಾಡ ಬೇಕೆಂದು ತೋಚದೆ ಕಂಗಾಲಾಗಿವೆ ಎಂಬುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರವೇಶಾತಿ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ IT/CSE ಅನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಎಲ್ಲ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಇ-ಕಾರ್ ಮತ್ತು IT ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಇತರ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಶಲದ ಕೊರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಸಂಭವವಿದೆ. ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌ ಸಿವಿಲ್‌, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಬದ ಲಾಯಿ ಸುವುದು ಸುಲಭ. ಆದರೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಮದ ಹಿಂದಿರುಗುವಿಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಸಾಧ್ಯ. ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ವಾಸ್ತವಿಕ ಬಗೆಹರಿಯದ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನೋಡುವುದಾದರೆ ಆರೋಗ್ಯ, ಕೃಷಿ, ಇಂಧನ, ರಕ್ಷಣೆ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಸಾರಿಗೆ, ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಅರೆವಾಹಕಗಳು, ಉತ್ಪಾದನೆ, ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಸಿವಿಲ್‌, ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌, ಸಿಎಸ್‌ಇ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲ, ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಸಮಾಜದ ಅಗತ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಮತ್ತು ಸಮರ್ಥನೀಯ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಾವು ಎದುರಿಸುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಬಹು-ಶಿಸ್ತಿನ ತಂಡದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲ ವಿಭಾಗಗಳು CSE ಮತ್ತು IT ಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದು ರಿ ಸುವಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಾವೀನ್ಯತೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕೊರತೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.

ನಾವು ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಪರಿಹರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ ವಿಧಾನದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ನಾವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಶಿಸ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಯಂತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೇತುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ. ಉದ್ಯಮ 5.0 ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರೂಪಾಂತರ ಗೊಂಡ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ ಆಗಿದ್ದು, ಹಲವು ವಿಭಾಗಗಳು ಮೈಕ್ರೋ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕಲ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ ಮೆಕಾಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಇತರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಸಿವಿಲ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಈಗ ಪರಿಸರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮಾಲಿನ್ಯ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಲೋಹಶಾಸ್ತ್ರವು ವಸ್ತು ವಿಜ್ಞಾನವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಸಂವಹನದ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ, ಅದು VLSI ಮತ್ತು ನ್ಯಾನೊ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ಸ್‌ ಆಗಿದೆ. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್‌ ಎಂದರೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಯಂತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ ಗ್ರಿಡ್‌ ಮತ್ತು ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಬಗ್ಗೆ ಆಗಿದೆ. ಎಐಸಿಟಿಇ ಮತ್ತು ಯುಜಿಸಿ ವತಿಯಿಂದ ಶಾಲಾ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ ಮತ್ತು ಕೌನ್ಸೆಲಿಂಗ್‌ ನೀಡುವ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಉದ್ಯೋಗ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪದವಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡಬೇಕು. ಅದರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯು ಉದ್ಯೋಗದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ನಾವು ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿ ಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ತಂತ್ರ ಜ್ಞಾನದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ 90ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ ದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸಿದ ಐಟಿ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಅನಂತರ ಹಲವಾರು ಇತರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಬಂದಿದ್ದು, ಸಂಶೋಧನ ರಂಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ. ಕೆಲವು ದೇಶಗಳೂ ಇದನ್ನೇ ಬಂಡವಾಳ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ನ್ಯಾನೊ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಅರಿವಿನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (AI, ML ಇತ್ಯಾದಿ) ಮತ್ತು ಕ್ವಾಂಟಮ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ. ನ್ಯಾನೊ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇತರ ವಸ್ತುಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಡ್ರೋನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆ್ಯಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾದವು, ಬ್ಯಾಟರಿಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಪ್ರತೀ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸುಧಾರಿತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ ಗುರಿ ಮುಟ್ಟುವ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಮುಂಭಾಗದ ಮಾನದಂಡಗಳೆಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ನಾವೀನ್ಯತೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದಾಗ ಉದ್ಯೋಗ ಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯ ಕ್ರಮಗಳು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಆಕರ್ಷಕವಾಗುತ್ತವೆ.

-ಇನ್ನೂ ವಿಶಾಲ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡುವುದಾದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮಿಷನ್‌ ಸಂಶೋಧನೆ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನ ನೆಲೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭ ವಾಗುವ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಅಂತಹ ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಾ ಚರಣೆಗಳು ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಉದ್ಯಮ ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಮಿತ್ರ ಸಚಿವಾಲಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬೇಕು.

ಸಂಶೋಧನ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಗಮನಾರ್ಹ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಧನಸಹಾಯ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿರಬೇಕು. ಉದ್ಯ ಮದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಯೋಜನೆ  ಇದ್ದು, ಮೂಲಭೂತ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಜ್ಞಾನವು ಆ್ಯಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ ಆಧಾರಿತ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಸಂವಹನ ಸಂಪರ್ಕ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಈ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಪದವೀಧರರು ಬೇಕು ಎಂದು, ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಪದವಿ ಹಂತ ಮತ್ತು ಪಿಎಚ್‌.ಡಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಯಾವ ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೇ ಯೋಜಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾದರಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯ ಯನ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಮಾನವಶಕ್ತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಉಪಕ್ರಮವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಸಂಶೋಧನೆಯ ನಾವೀನ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಇಂತಹ ಜೋಡಣೆಯು ಈ ತಂತ್ರ ಜ್ಞಾನದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉದ್ಯೋಗ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ, ದೇಶವು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಜ್ಞಾನ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಈ ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶ ಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಸರಿಯಾದ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನದಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿ ಇತರ ವಿಭಾಗದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕೌಶಲದ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮಲ್ಲರ ಮೇಲಿದೆ.

-ಯತೀಶ್‌ ರಾವ್‌, ಸುರತ್ಕಲ್‌