ಅಧಿಕೃತ ಬ್ಲಾಕ್ ‌ಗಳಲ್ಲೇ ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೆ ಅಕ್ರಮ ಮರಳುಗಾರಿಕೆ!

Team Udayavani, Jun 15, 2020, 5:54 PM IST

ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಚಿತ್ರ

ಹರಿಹರ: ತಾಲೂಕಿನ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಹರಾಜಾಗಿರುವ ಮರಳು ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳಲ್ಲೇ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರು ಒಪ್ಪಂದದ ಬಹುತೇಕ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿ ರಾಜಾರೋಷವಾಗಿ ಅಕ್ರಮ ಎಸಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲವೆಂಬ ಆರೋಪ ಕೇಳಿ ಬಂದಿದೆ.

ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿರುವ ಒಟ್ಟು 9 ಮರಳು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಲ್ಲಿ ಗುತ್ತೂರು, ಇಂಗಳಗೊಂದಿ, ಹೊಸಪಾಳ್ಯ, ಹಳೆಪಾಳ್ಯ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬಿಳಸನೂರು, ರಾಜನಹಳ್ಳಿ ಹಾಗೂ ಚಿಕ್ಕಬಿದರಿಯ 2 ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳನ್ನು 2019ರಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಸಾರಥಿ ಬ್ಲಾಕ್‌ 2020ರಲ್ಲಿ ಹರಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಖಾಸಗಿ ಮರಳುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿರುವ ಸರ್ಕಾರದ ಹೊಸ ಮರಳು ನೀತಿಯಲ್ಲೂ ಹಳೆ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರಿಗೆ 5 ವರ್ಷ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೂ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿರುವುದು ಅಕ್ರಮ ನಡೆಸುವವರಿಗೆ ವರವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದೆ.

ಏನೇನು ಅಕ್ರಮ?: ನದಿ ಪಾತ್ರದಿಂದ 200 ಮೀಟರ್‌ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಟಾಕ್‌ ಯಾರ್ಡ್‌ ಇರಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮ ಪಾಲಿಸಿಲ್ಲ. ಸಂಜೆ 6 ರಿಂದ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 6 ಗಂಟೆವರೆಗೆ ಮರಳು ತೆಗೆಯುವ, ತುಂಬುವ, ಸಾಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧಿಸಿದ್ದರೂ ಲೆಕ್ಕಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಿಗ ದಿತ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಗೆ ಮರಳು ಮಾರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಬೇಕಾದ ರಾಯಲ್ಟಿ ತಪ್ಪಿಸಲು ಒಂದೇ ಪಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಟ್ರಿಪ್‌ ಓಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಗರಿಷ್ಟ ಮಿತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮರಳು ತುಂಬುವ ಭಾರೀ ವಾಹನಗಳಿಂದ ರಸ್ತೆಗಳು ಹಾಳಾಗುತ್ತಿವೆ ಎಂಬುದು ಜನರ ಆರೋಪ.

ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತಿತರ ಸಂಕಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸುವ ನದಿ ದಡದ ನಿವಾಸಿಗಳು ಕೂಡ ಸ್ವಂತ ಕಟ್ಟಡ ಕಾಮಗಾರಿಗಳಿಗೆ ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆ ತೆತ್ತು ಮರಳು ಖರೀದಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಭಾವಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಕ್ರಮದ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಮರಳು ಸಾಗಿಸಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ನಷ್ಟ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಕೇಳುವವರಿಲ್ಲದಂತಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಥಳೀಯರ ಅಳಲು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಇನ್ನಾದರೂ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡು ಅಕ್ರಮ ಮರಳುಗಾರಿಕೆಗೆ ತಡೆ ಹಾಕಲು ಮುಂದಾಗಬೇಕಿದೆ.

ಹೊಸ ಮರಳು ನೀತಿಯಲ್ಲೇನಿದೆ?
1994 ರಿಂದ ಗಣಿ ಮತ್ತು ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ ನದಿ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಮರಳು ನಿಕ್ಷೇಪ ಗುರುತಿಸಿ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಮರಳುಗಾರಿಕೆ ನಡೆಸಲು ಗುತ್ತಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು. 2011ರಿಂದ ಮರಳು ತೆಗೆದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮಾರುವುದನ್ನು ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಇಲಾಖೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿತು. 2016ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ನದಿ ಪಾತ್ರದ ಮರಳು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಹರಾಜು ಮಾಡುವ ಅಧಿ ಕಾರ ಗಣಿ ಮತ್ತು ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆಗೆ ದೊರೆಯಿತು. ಕಳೆದ ಮೇ 5ರಂದು ಹೊಸ ಮರಳು ನೀತಿ-2020ನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಂತೆ ಡಿಸಿ, ಗಣಿ ಮತ್ತು ಭೂವಿಜ್ಞಾನ, ಕಂದಾಯ, ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ, ಅಂತರ್ಜಲ ಮತ್ತು ಪಿಡಿಒಗಳ ತಂಡ ಮರಳು ನಿಕ್ಷೇಪವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಟ್ಟ ನಂತರ ಹಳ್ಳ, ಕೆರೆ-ತೊರೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮರಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಪಂ ನಿಗದಿತ ರಾಯಲ್ಟಿ ಪಾವತಿಸಿಕೊಂಡು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ನದಿ, ಆಣೆಕಟ್ಟು ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಮರಳು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಲ್ಲಿ ಮರಳು ತೆಗೆದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಸರ್ಕಾರದ ರಾಯಲ್ಟಿ ಜೊತೆ ಖರ್ಚು ಸೇರಿಸಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಹೊಣೆಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸಂಸ್ಥೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ವಹಿಸಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನದಿ ಪುನಶ್ಚೇತನವಿಲ್ಲ
ಮರಳುಗಾರಿಕೆಯ ಉಪ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾದ ಕಲ್ಲು ಜರುಗನ್ನು ಪುನಃ ನದಿಯ ಒಡಲಿಗೆ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರೇ ತಮ್ಮ ಖರ್ಚಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಸಿ ನದಿ ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂಬ ಷರತ್ತು ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಲಾಭದಾಸೆಗೆ ಕಲ್ಲು ಜರುಗನ್ನು ಎಂ.ಸ್ಯಾಂಡ್‌ ಮತ್ತಿತರೆ ಕ್ರಶರ್‌ ನಡೆಸುವವರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿರುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ.

ಮರಳು ನಿಗಾ ಸಮಿತಿ ಸಭೆಗೆ ನಾನೂ ಹಾಜರಾಗುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ 2020ರಲ್ಲಿ ಸಾರಥಿ ಬ್ಲಾಕ್‌ ಹರಾಜು ಮಾಡಿರುವುದಾಗಲೀ, ಸರ್ಕಾರ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರಿಗೆ ವಿಧಿಸಿರುವ ಷರತ್ತು ಗಳಗಾಲೀ, ಅಕ್ರಮ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆಯಾಗಲೀ ನನಗೆ ಮಾಹಿತಿಯಿಲ್ಲ.
ದಳವಾಯಿ, ಪಿಡಬ್ಲ್ಯೂಡಿ ಎಇಇ,
ಮರಳು ಸಮಿತಿ ಸದಸ್ಯರು