Desi Swara: ಅನಂತನ ಹಬ್ಬದ ಅನಂತ ಗಳಿಗೆಗಳು

Team Udayavani, Jan 6, 2024, 1:40 PM IST

ಪರದೇಶಿಯಾದವನಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿದೂರಿನ ಬಗೆಗಿನ ಭಾವನೆ ಒಂದೇ, ಎರಡೇ? ಊರಿನ ದಾರಿ, ಊಟ, ನೋಟ, ಹಬ್ಬ, ಸ್ನೇಹಿತರು, ಸಂಬಂಧಿಕರು ಮೊದಲ ಮನ್ನಣೆಯಾಗಬಹುದು. ಇವೆಲ್ಲರ ಜತೆಗೆ ಸಂಘಜೀವಿಯಾದವನಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಜನರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಭೇಟಿಮಾಡಿದೆ ಎನ್ನುವ ತವಕ. ಒಂದೂವರೆ ವರುಷದ ಅನಂತರ ಚಂಪಾಷಷ್ಠಿಗೆಂದೇ ವರುಷದ ಅಷ್ಟೂ ಬಿಡುವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸಿ ಹುಟ್ಟೂರಿಗೆ ಹಾರಿದ್ದು ನಿನ್ನೆ ಮೊನ್ನೆಯೇ.

ನಾಗನ ಊರು ತುಳುನಾಡು. ನಾಗನ, ಸ್ಕಂದನ ಆರಾಧನೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ದಿನ ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಷಷ್ಠಿ. ಈ ದಿನ, ನಾಗದೇವತೆಗಳನ್ನು ಅದರಲ್ಲೂ ವಾಸುಕಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ವಿಶೇಷ. ಒಂದೂವರೆ ವರುಷದಿಂದ ಕಾದದ್ದು ಇದೇ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ.

ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ವಿಟ್ಲದ ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಷಷ್ಠಿ ಆಚರಣೆ ನನ್ನ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನದು. ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ದಿನಗಣನೆ. ಷಷ್ಠಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಆದಿಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಧ್ವಜಾರೋಹಣದಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೃಗಬೇಟೆ, ಮಹಾರಥೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಓಕುಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಿಂದು ಪುನಿತವಾಗುವ ಭಕ್ತರ ಸಾಗರವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಈ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ದೂರದ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಅನಂತೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಗೆ ಅಚಲ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಭಾಗವಹಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ದೃಶ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಸಂತೋಷದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿಟ್ಲ ಶ್ರೀ ಅನಂತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು 500 ವರ್ಷಗಳ ಶ್ರೀಮಂತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಇದು ಶ್ರೀ ಚಿತ್ರಾಪುರ ಮಠ ಶಿರಾಲಿಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಸದ್ಯೋಜಾತ ಶಂಕರಾಶ್ರಮ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ, ಅಷ್ಟಮಿ ಮತ್ತು ಚೌತಿ, ದಸರಾ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಷಷ್ಠಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೊದಲ ದಿನ ಆದಿಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಭೇಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಅನಂತರ ಧ್ವಜಾರೋಹಣ. ಧ್ವಜಾರೋಹಣದಿಂದ ಪಂಚಮಿ ದಿನದವರೆಗೆ, ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಭಜನೆ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ದೀಪ ನಮಸ್ಕಾರ, ಮಹಾಪೂಜೆ, ಪಾದುಕಾ ಪೂಜೆ, ನಿತ್ಯೋತ್ಸವ, ಅಷ್ಟಾವಧಾನ ಸೇವೆ, ಭಜನಾ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜರಗುತ್ತವೆ.

ಪಂಚಮಿ ದಿನದಂದು, ಮೃಗ ಬೇಟೆ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಭಕ್ತರು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಶೇಷ ಮತ್ತು ಸುಂದರವಾದ ಆಚರಣೆಯು ಚಂಡೆ ಕುಣಿತ, ಗೊಂಬೆ ನೃತ್ಯ, ಟೈಗರ್‌ ಡ್ಯಾನ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಪಟಾಕಿ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಂತಹ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ . ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ ಶ್ರೀ ಸದ್ಯೋಜಾತ ಶಂಕರಾಶ್ರಮ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು. ಅನಂತೇಶ್ವರನ ಮಾಳಿಗೆ ಪೂಜೆಯ ಅನಂತರ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಮೃಗಭೇಟೆ ಉತ್ಸವಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರನು ಭಕ್ತಾದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ವಿಟ್ಲದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಾಂಭೀರ್ಯದಿಂದ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯೆದುರು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು, ವಾಲಗದವರು, ಹುಲಿವೇಷ, ಚೆಂಡೆ ಹೀಗೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಚಾರವಾದಂತೆ.

ಕವಳಿಗೆ ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ, ಮೃಗಬೇಟೆ ಮುಗಿಸಿ, ಅನಂತರ ಶ್ರೀ ದೇವರು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯ ಸುಮಾರಿಗೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅನಂತರ ದೀಪೋತ್ಸವ, ಅಷ್ಟಾವಧಾನ ಸೇವೆ, ದ್ವಾರಸಂಧಾನ ಮತ್ತು ಭಜನೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮರುದಿನ ಮುಂಜಾನೆ 6 ಗಂಟೆ ಸುಮಾರಿಗೆ ಅನಂತೇಶ್ವರನು ಗರ್ಭಗುಡಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು, ನಿದ್ರೆಯನ್ನು ಮರೆತು, ಪೂರ್ಣ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸ್ವಲ್ಪ ವಿರಾಮ ಅಥವಾ ನಿದ್ರೆಯ ಬಳಿಕ, ಭಕ್ತರು ಷಷ್ಠಿ ದಿನದಂದು ಮುಖ್ಯ ಘಟನೆಯಾದ ರಥೋತ್ಸವಕ್ಕಾಗಿ ಕುತೂಹಲದಿಂದ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ರಥೋತ್ಸವವು ಉತ್ಸವದ ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದು, ಅನಂತೇಶ್ವರನ ಮಹಾರಥೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಲು ಇಡೀ ಗ್ರಾಮದ ಜನರು ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಸರಿಯಾಗಿ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮಹಾರಥದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಪೂಜೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಗರುಡ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು, ರಥವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದು ಅನಂತರ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ.

ಅನಂತೇಶ್ವರನಿಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಪೂಜೆ, ಭಕ್ತರ ಉತ್ಸಾಹದೊಂದಿಗೆ, ಸಾಮೂಹಿಕ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಮಹಾರಥೋತ್ಸವವನ್ನು ಎಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಇಡೀ ಗ್ರಾಮವು ಭಗವಂತನ ನಾಮದ ಕೂಗುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ, ಪೂರ್ಣ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಅನುರಣಿಸುತ್ತದೆ. ರಥೋತ್ಸವದ ರಾತ್ರಿಯ ಅನಂತರ, ಭಂಡಿ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಭಕ್ತರು ಅಚಲ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಸೇರುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತೇಶ್ವರನ ಮಹಾರಥೋತ್ಸವದ ಬಳಿಕ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ ಸಭೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಪ್ರವಚನವು ಎಲ್ಲ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಜ್ಞಾನೋದಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಓಕುಳಿಯ ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು, ಎಲ್ಲರೂ ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷ ಮತ್ತು ಉತ್ಸುಕರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಷ್ಟಾವಧಾನ ಸೇವೆ, ಭಕ್ತಾದಿಗಳ ಬಣ್ಣದ ನೀರಿನ ತಮಾಷೆಯ ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ, ನೃತ್ಯ, ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ಫೋಟೋ ಶೂಟ್‌ನಂತಹ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತರ ಅನಂತೇಶ್ವರನ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಮೆರವಣಿಗೆ ದೇವಾಲಯದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ, ಅವಭ್ರತಸ್ನಾನವಿದೆ, ಮುಕ್ತಾಯದ ಧ್ವಜಾರೋಹಣವಿದೆ. ನಂತರ ದೇವತೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅಲ್ಲಿ ಭಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೇವೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ದೇವತೆಗಳ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಗರ್ಭ ಗುಡಿಯೊಳಗೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಷಷ್ಠಿ ಹಬ್ಬದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಮೌನವಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾರೆ, ಷಷ್ಠಿಯ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಾಗ ದುಃಖದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಅದರ ಮರಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆರೇಳು ದಿನಗಳು ಕಳೆದ ವೇಗವೇ ತಿಳಿಯದಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಭಕ್ತರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡುಬಿಡುತ್ತಾರೆ.

ದೇವತೆಗಳ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ನೃತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸ್ಯಾಕ್ಸೋಫೋನ್‌ನ ಮೋಡಿಮಾಡುವ ರಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಷಷ್ಠಿ ಹಬ್ಬವು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಶೇಷವಾಗುತ್ತದೆ. ಷಷ್ಠಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ನಿರಂತರ ಉಪಸ್ಥಿತಿ, ವಿಜಯಭಟ್‌ ಮಾಮ್‌ ಅವರ ಅಷ್ಟಾವಧಾನ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಸೇವಕರ ಅಚಲ ಬದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಕಠಿನ ಪರಿಶ್ರಮವು ಉತ್ಸವದ ಮೆರುಗನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ತಡೆರಹಿತ ಸಮನ್ವಯವು ಮುಖ್ಯ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ 5000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರು ಅನ್ನಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಹಬ್ಬವು ಜನರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಸಮಯ. ಹೊಸ ಸ್ನೇಹವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ, ಹಳೆಯದನ್ನು ಉಳಿಸುವ ದಾರದಂತೆ ಈ ಹಬ್ಬಗಳು ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವವು. ನಿಜವಾದ ಸಹೋದರತೆ, ನಿಸ್ವಾರ್ಥತೆ, ಸಮೃದ್ಧತೆಯ ಅನುಭೂತಿ ಮಾರ್ದನಿಸುವುದು ನಮ್ಮ-ನಿಮ್ಮ ಊರಿನ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿಯೇ ತಾನೇ?

*ತನುಜ್‌ ಶೆಣೈ, ಚೆಲ್ಟ್ಹ್ಯಾಮ್‌