World Coma Day; ಮಾರ್ಚ್‌ 22: ವಿಶ್ವ ಕೋಮಾ ದಿನ

Team Udayavani, Apr 12, 2024, 6:14 PM IST

ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್‌ 22ರಂದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಜನರು ವಿಶ್ವ ಕೋಮಾ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಒಟ್ಟುಗೂಡುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಕೋಮಾ, ಅದರ ಕಾರಣಗಳು, ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೋಮಾಕ್ಕೆ ತೆರಳಿರುವ ರೋಗಿಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸವಾಲುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಮೀಸಲಾದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಚರಣೆಯ ದಿನವು ಕೋಮಾ ರೋಗಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮತ್ತು ಭರವಸೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ದಿನವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಕೋಮಾ ಎಂದರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆಳವಾದ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನ ಸ್ಥಿತಿ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತನ್ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಅರಿವಿನ ತೊಂದರೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮೆದುಳಿನ ಆಘಾತಕಾರಿ ಗಾಯ(TBI), ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು, ಸೋಂಕುಗಳು, ಮತ್ತು ಔಷಧದ ಮಿತಿಮೀರಿದ ಸೇವನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಕೋಮಾ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ವೇಗವಾಗಿ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ನಿರಂತರ ಕೋಮಾ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರಬಹುದು. ಇದು ವೈದ್ಯಕೀಯ, ದೈಹಿಕ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಈ ಕೆಳಗಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ನಿಮ್ಮ ದವಡೆ ಸಂಧಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೆರವಿನ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದರ್ಥ. 1. ಜಗಿಯುವಾಗ, ಬಾಯಿಯನ್ನು ತೆರೆಯುವಾಗ ಮತ್ತು ಮುಚ್ಚುವಾಗ ಅಥವಾ ದೀರ್ಘ‌ಕಾಲ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಟಿಎಂಜೆಡಿ ತಜ್ಞರನ್ನು ಯಾವಾಗ ಭೇಟಿ ಮಾಡಬೇಕು? ನ್ಯೂರೋಕ್ರಿಟಿಕಲ್‌ ಕೇರ್‌, ಪುನರ್ವಸತಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು (rehabilitation) ಮತ್ತು ಆಧಾರದ ಕ್ರಮಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಸಕಾಲಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಕೋಮಾ ರೋಗಿಗಳ ಫಲಿತಾಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಚೇತರಿಕೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬಹುದು.

ಮೆದುಳಿನ ಅಪಘಾತಕಾರಿ ಗಾಯ ಕೊಮಾಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. TBI ರೋಗಿಗಳು ಅನೇಕವೇಳೆ ಅರಿವಿನ, ದೈಹಿಕ, ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಅವರ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಅವರಿಗೆ ಕಷ್ಟಕರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು TBI ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಿರಿಯ ವಯಸ್ಕರಿಗೆ ಅವರು ಗಾಯಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ, ಅಥವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗುತ್ತಾರೆ.

ಆದರೂ ತೀವ್ರವಾದ ಗಾಯದಿಂದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಆರೈಕೆಯಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಅನಂತರ ಪ್ರಯಾಣವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಶೇ. 60ರಷ್ಟು TBI ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿತ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ಸೇವೆಗಳ ಕೊರತೆಯಿರುವ ವಿಘಟಿತ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಈ ಪರಿವರ್ತನೆಯು ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳನ್ನು ಅಸಹಾಯಕವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಪುನರ್ವಸತಿ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಆರೈಕೆಯ ಸಂಕೀರ್ಣತೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಕಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಾರೆ. TBI ಅನಂತರದ ಚೇತರಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ಬಹುಮುಖೀಯಾಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಂಗಳುಗಳು ಅಥವಾ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಚಲನಶೀಲತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಸ್ನಾಯುಗಳ ಬಿಗಿತವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಭೌತಚಿಕಿತ್ಸೆಯು (physiotherapy ) ಈ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಒತ್ತಡದ ಹುಣ್ಣುಗಳು, ಪೋಷಣೆ, ಮಾತನಾಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಮೂತ್ರ ವಿಸರ್ಜನೆಯಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದು ಚೇತರಿಕೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ.

TBI ರೋಗಿಗಳು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅವರ ಚೇತರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭರವಸೆ ಇದೆ. ಸಮಗ್ರ ಪುನರ್ವಸತಿ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು, ಅನುಗುಣವಾದ ಆಧಾರದ ಸೇವೆಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಗತಿಗಳೊಂದಿಗೆ, TBIಯಿಂದ ಬಾಧಿತರಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಇದಲ್ಲದೆ ಕೋಮಾ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌ (coma stimulation ) ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ವಿಧಾನಗಳು, ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ಕೋಮಾ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಚೇತರಿಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಭರವಸೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಮಾತು ಹಾಗೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಶ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಯ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌ ಮೂಲಕ ಮೆದುಳಿನ ನರಗಳ ಜಾಲಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಅರಿವಿನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕೋಮಾ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌

ಕೋಮಾ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌ ರೋಗಿಗಳ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಅವರ ಚೇತರಿಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಆರೈಕೆದಾರರು, ರೋಗಿಗಳು ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ಏನನ್ನೂ ಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಊಹೆಯೂ ತಪ್ಪಾಗಿದೆ.

ಕೋಮಾ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌ ವಿಧಾನವು ಮೆದುಳಿಗೆ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅದು ಕೇಳುವ, ನೋಡುವ, ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವ ರೂಪದಲ್ಲಿರಬಹುದು. ಪ್ರಚೋದಕಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಅವಧಿ, ಪ್ರಕಾರ ಮತ್ತು ವಿಧಾನವು ರೋಗಿಯ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು.

ಈ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಕೆಲವು ಕೋಮಾ ಉದ್ದೀಪನ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ನಾವು ಈ ಕೆಳಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಇದನ್ನು ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಯಿಂದ 1 ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ದಿನಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ ಮೂರು ಬಾರಿ ನೀಡಬೇಕು. ಆರೈಕೆದಾರರು ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಕೋಮಾ ಸ್ಟಿಮ್ಯುಲೇಷನ್‌ ಕೊಡುವ ವೇಳೆ ತಮ್ಮ ರೋಗಿಗಳ ಬಳಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮಾತಾಡಬೇಕು.

ನೀಡಬಹುದಾದ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳೆಂದರೆ

­ದೃಶ್ಯ: ಕುಟುಂಬ, ಸಂಬಂಧಿಕರು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರ ಫೋಟೋಗಳು ಮತ್ತು ವೀಡಿಯೊಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕೇಳಬಹುದು. ಗಾಢ ಬಣ್ಣದ ವಸ್ತು, ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು, ಕನ್ನಡಿಯ ಮುಂದೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ದೇಹದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವುದು.

­ಧ್ವನಿ: ಅವರ ಇಷ್ಟಗಳು ಮತ್ತು ಇಷ್ಟಪಡದಿರುವಿಕೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗೀತ, ಭಜನೆಗಳು, ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಶಬ್ದಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅವರ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಲು ಮಾಡಿದ ಅಥವಾ ನುಡಿಸುವ ಶಬ್ದಗಳು.

ಸಂಗೀತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಮೆದುಳಿನ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅದು ಗಮನ ಹರಿಸುವುದು, ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದು, ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ನಮ್ಮನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದು ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಮೆದುಳಿಗೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

­ಪರಿಮಳ: ಅವರ ನೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರದ ಪರಿಮಳ, ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯ, ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.

­ರುಚಿ: ರುಚಿ ಸಂವೇದನೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮಸಾಲೆಗಳು, ಉಪ್ಪು, ಸಕ್ಕರೆ, ಐಸ್‌ ಮತ್ತು ಪಾಪ್ಸಿಕಲ್‌ಗ‌ಳ ಸ್ವ್ಯಾಬ್‌ಗಳು.

ಚೇತರಿಕೆಯ ಹಾದಿಯು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಅನೇಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಪ್ರಜ್ಞೆ ಯನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇತರರನ್ನು ಕೋಮಾದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಾವು ವಿಶ್ವ ಕೋಮಾ ದಿನವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಾಗ, ಕೋಮಾ ರೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ನಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸೋಣ. ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಪ್ರವೇಶ, ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿಗಾಗಿ ಸಲಹೆ ನೀಡೋಣ. ಒಟ್ಟಾಗಿ, ಈ ಆಳವಾದ ನರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಪೀಡಿತರ ಜೀವನ ದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಆಳದಿಂದ ಎಚ್ಚರಗೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಮತ್ತೂಮ್ಮೆ ಜೀವನದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿರುವ ಭವಿಷ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಶ್ರಮಿಸಬಹುದು.

-ಮೇಘಶ್ರೀ

-ವೆನಿಶಾ ಲೂಯಿಸ್‌

ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು

ಶ್ರೀನಿವಾಸ ನಾಯಕ್‌ ಅಸಿಸ್ಟೆಂಟ್‌ ಲೆಕ್ಚರರ್‌

–ಡಾ| ಜಾನ್‌ ಸೊಲೊಮನ್‌ ಎಂ.

ಅಡಿಶನಲ್‌ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ ಮತ್ತು ವಿಭಾಗ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು,

ಫಿಸಿಯೊಥೆರಪಿ ವಿಭಾಗ,

ಎಂಸಿಎಚ್‌ಪಿ, ಮಾಹೆ, ಮಣಿಪಾಲ

(ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿರುವ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ: ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಫಿಸಿಯೊಥೆರಪಿ ವಿಭಾಗ, ಎಂಸಿಡಿಒಎಸ್‌, ಮಂಗಳೂರು)