A.B.Vajpayee Birth Century: ಅಜಾತಶತ್ರು, ಬಹುಮುಖಿ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಅಟಲ್‌ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ

Team Udayavani, Dec 25, 2024, 7:40 AM IST

ಅಜಾತಶತ್ರು ಅಟಲ್‌ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೌಲ್ಯಾಧಾರಿತ ರಾಜಕಾರಣ, ಮುತ್ಸದ್ದಿತನ, ದೂರದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ದೇಶವೇ ಮೊದಲು ಎಂದು ನಂಬಿದ ತತ್ತ್ವಾದರ್ಶಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿ ರಾಜಕಾರಣ ನಡೆಸುತ್ತಾ ಬಂದ ಅಟಲ್‌ ಅವರ 100ನೇ ಜನ್ಮದಿನವಿಂದು. ಅವರ ಜನ್ಮ ದಿನವನ್ನು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ದಿನವನ್ನಾಗಿಯೂ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಟಲ್‌ ಅವರ ವಿವಿಧ ಮುಖಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

1. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕಂಪು ಬೀರಿದ ಕವಿ
ಕವಿತೆಗಳು ಸದಾ ನಮ್ಮ ಕರ್ತೃತ್ವ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯ ಅರಿವು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ವಾಜ­ಪೇಯಿ ಅವರ ನಿಲುವು. ದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಚರಿತ್ರೆ, ಧಾರ್ಮಿಕತೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ ಮುಂತಾದ ಸಂಗತಿಗಳು ಅವರ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ರಾಜಕಾರಣ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಲ್ಲ, ಪರಸ್ಪರ ಪೂರಕ ಎಂಬುದು ಅವರ ಅಚಲ ನಿಲುವು. ಕವಿತೆಗಳಿಲ್ಲದೇ ಅವರ ಭಾಷಣ­ಗಳೇ ಇರುತ್ತಿ­ರಲಿಲ್ಲ.

1964ರಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ತೀರಿಕೊಂಡಾಗ, ವಾಜಪೇಯಿ ಕವನದ ಮೂಲಕವೇ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. “ಭಾರತ ಮಾತೆ ದುಃಖಿತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ, ಅವಳ ಪ್ರೀತಿಯ ರಾಜಕುಮಾರ ಚಿರನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರಿದ್ದಾನೆ’ ಎಂಬ ಕವಿತೆ, ನೆರೆದಿದ್ದ ಜನರನ್ನು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧಗೊಳಿಸಿತ್ತು. 1996, ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, “ಹಾರ್‌ ನಹೀ ಮಾನೂಂಗಾ, ರಾರ್‌ ನಹೀ ಠಾನೂಂಗಾ, ಕಾಲ್‌ ಕೆ ಕಪಾಲ್‌ ಪರ್‌ ಲಿಖ್‌ತಾ ಮಿಟಾತಾ ಹೂಂ, ಗೀತ ನಯಾ ಗಾತಾ ಹೂಂ’ ಎಂಬ ಕವಿತೆ ಹೇಳಿ, ವಿರೋಧಿಗಳಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಸಂದೇಶ ನೀಡಿದ್ದರು. “ಜೀತಾ ಜಾಗತಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪುರುಷ’, “ಝುಕಾ ನಹೀಂ ಸಕ್ತೆ’, “ಏ ವಂದನ್‌ ಕೀ ಧರತಿ’ ಮುಂತಾದ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳು ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿಗೊಂಡಿವೆ.

2. ಪತ್ರಕರ್ತರಾಗಿಯೂ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿ
ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೊದಲು, 4 ವರ್ಷ­ಗಳ ಕಾಲ ವಾಜಪೇಯಿ ಪತ್ರಕರ್ತರಾಗಿದ್ದರು. 1947­ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ “ರಾಷ್ಟ್ರಧರ್ಮ’ ಮಾಸ ಪತ್ರಿಕೆ­ಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪತ್ರಿಕಾ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಗೊಂಡಿತ್ತು. ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ, ಸಂಶೋ­ಧನೆ, ಲೇಖನ ಬರೆಯುವುದು ಅವರ ಕಾಯಕವಾ­ಗಿತ್ತು. ಕೆಲ­ವೊಂದು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಅವರೇ ಅಕ್ಷರಗಳ ಕಂಪೋ­ಸಿಂಗ್‌, ಪ್ರೂಫ್ ನೋಡುವುದು, ಮುದ್ರಣ ಯಂತ್ರದ ಕೆಲಸಗ­­ ಳನ್ನೂ ಮಾಡಿ­ದ್ದುಂಟು. “ರಾಷ್ಟ್ರಧರ್ಮ’ ಜತೆಗೆ “ಪಾಂಚಜನ್ಯ’ ವಾರ ಪತ್ರಿಕೆ, “ಸ್ವದೇಶ’ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದ ವಾಜಪೇಯಿ, ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಜನರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಭಾವದ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಿದ್ದರು.

3. ಅಸ್ಖಲಿತ ವಾಗ್ಮಿ ವಾಜಪೇಯಿ
ಸದನವೇ ಆಗಲಿ, ಸದನದ ಹೊರಗೆ ಆಗಲಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಮಾತು ಸ್ಫಟಿಕದ ಸಲಾಕೆಯಂತಿರುತ್ತಿತ್ತು. ತಮ್ಮ ಭಾಷಣದಿಂದಲೇ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಾಲಾ ದಿನಗಳಿಂದಲೇ ಅವರೊಬ್ಬ ಅಸ್ಖಲಿತ ವಾಗ್ಮಿ. ಈ ಕೌಶಲದ ಹಿಂದೆ ಅವರ ತಂದೆ ಕೃಷ್ಣ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ಮಾರ್ಗ­ದರ್ಶನವಿತ್ತು. ಅವರ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಕವಿತೆ, ಹಾಸ್ಯ ಚಟಾಕಿಗಳು ಹದವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದವು. 1957ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ವಾಜಪೇಯಿ, ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನಿ ನೆಹರೂ, ವಾಜಪೇಯಿ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಬಹುದು ಎಂದಿದ್ದರಂತೆ. 1977ರಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವರಾಗಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣ, 1996ರಲ್ಲಿ 14 ದಿನಗಳ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ಅನೇಕರು ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ.

4. ಅಚಲ ರಾಜಕೀಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಿ
ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಮತ ಭೇದವಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಮನ ಭೇದವಿರಬಾರದು ಎಂದು ಅಟಲ್‌ ಆಗಾಗ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಆರೆಸ್ಸೆಸ್‌ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಜನ ಸಂಘದ ಮೂಲಕ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಬಂದ ವಾಜಪೇಯಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು. ಟಿಡಿಪಿ, ಜೆಡಿಯು, ಶಿವಸೇನೆ ಮುಂತಾದ 24 ಭಿನ್ನ ವಿಚಾರಗಳ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ, ಎನ್‌ಡಿಎ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಾಯಕರಾದಾಗಲೂ ವಾಜಪೇಯಿ, ಸಿದ್ಧಾಂತದ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ರಾಜೀ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಸಮತೋಲನ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ವಾಸ್ತವ ವ್ಯವಹಾರಿಕತೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದರಿಂದಲೇ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿ ನಾಯಕರೆನಿಸಿಕೊಂ­ಡಿದ್ದರು. ವಿವಿಧತೆಯಲ್ಲಿ ಏಕತೆ ಎಂಬ ತಣ್ತೀ ಅನುಸರಿಸಿದ ವಾಜಪೇಯಿ, ಯಾರೊಂದಿಗೂ ಅಂತರ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳದೆ, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ದೇಶವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದರು.

5. ಲೇಖಕರಾಗಿಯೂ ಹಿರಿಮೆ
ಹಸಿವು, ಭಯ, ನಿರಕ್ಷರತೆಗಳಿಂದ ಭಾರತ ಮುಕ್ತವಾಗ­ಬೇಕು, ಮೂಲಸೌಕ­ರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೊರತೆಯಿರಬಾರದು, ಇದು ನನ್ನ ಭಾರತದ ಧ್ಯೇಯ ಎಂದು ಅಟಲ್‌ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಗ್ರಾಮ ಸಡಕ್‌ ಯೋಜನೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಚತುಷ್ಪಥ ಯೋಜನೆ, ಶಿಕ್ಷಣದ ಉನ್ನತಿಗಾಗಿ 2001ರ ಸರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಭಿಯಾನ, ವಯೋವೃದ್ಧರಿಗೆ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಆಹಾರ ಯೋಜನೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಸೌಲಭ್ಯ ಮುಂತಾದ ಯೋಜನೆಗಳು ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ಧ್ಯೇಯಗಳ ಸಾಕಾರ ರೂಪವಾಗಿವೆ. “ವಿಚಾರ ಬಿಂದು’, “ಶಕ್ತಿ ಸೇ ಶಾಂತಿ’, “ಸಂಕಲ್ಪ ಕಾಲ’, “ನಯೀ ಚುನೌತಿ, ನಯಾ ಅವಸರ್‌’, “ಟುವರ್ಡ್ಸ್‌ ಎ ಡೆವಲಪಡ್‌ ಎಕಾನಾಮಿ’, “ನ್ಯೂ ಡೈಮೆನÒನ್ಸ್‌ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಸ್‌ ಫಾರಿನ್‌ ಪಾಲಿಸಿ’ ಮುಂತಾದ ಅವರು ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಆರ್ಥಿಕತೆ, ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿ, ವ್ಯವಹಾರ, ಯುದ್ಧ-ಶಾಂತಿಯ ಹೀಗೆ ವಿವಿಧ ಚಿಂತನೆಗಳು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

6. ವಾಜಪೇಯಿ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕ
“ಸರಕಾರಗಳು ಬರುತ್ತವೆ, ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಪಕ್ಷಗಳು ರಚನೆ­ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಕೆಡುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಈ ದೇಶ ಉಳಿಯಬೇಕು. ಈ ದೇಶದ ಲೋಕತಂತ್ರ ಅಮರವಾಗಿರ­ಬೇಕು’ ಎನ್ನುವುದು ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ಗಟ್ಟಿ ನಿಲುವು. ದೇಶಕ್ಕೆ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಾದಾಗ, ಪಕ್ಷಭೇದವನ್ನೆಲ್ಲ ಮರೆತು ದೇಶದ ಪರವಾಗಿ, ಆಡಳಿತ ಸರಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ಬೆಂಬಲ ಸೂಚಿಸಿದ್ದರು. ಪಾಕಿಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಹಸ್ತ ಚಾಚಿದ್ದರೂ, 1999 ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪಾಕ್‌ಗೆ ತಕ್ಕ ಉತ್ತರ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಫ‌ಲರಾಗಿದ್ದರು. ಕಾಶ್ಮೀರ ವಿಚಾರದಲ್ಲೂ ಎಂದಿಗೂ ಪಾಕಿಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ರಾಜೀ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೇ ಕಾಶ್ಮೀರ ಭಾರತದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ್ದರು. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪೋಖ್ರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣು ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆದು, ಭಾರತ ಪರಮಾಣು ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ ಮೆರೆಯಿತು. ಹೀಗೆ ಅವರ ನಡೆ ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಪ್ರಕಟೀಕರಣ ಕಾಣಬಹುದು.

7.ಸ್ನೇಹಜೀವಿ ವಾಜಪೇಯಿ
ಅಟಲ್‌ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರು “ಅಜಾತಶತ್ರು’. ವಿಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೂ ವಾಜಪೇಯಿ ಎಂದರೆ ಒಂದು ಗೌರವ, ಸ್ನೇಹದ ಭಾವ. ಎಲ್ಲರೊಂ­ದಿಗೆ ಬಹು ಆಪ್ತವಾಗಿ ಬೆರೆಯುತ್ತಿ­ದ್ದರು. ಸಭೆ, ಸಮಾವೇಶಕ್ಕೆಂದು ಅನೇಕ ಊರುಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ­ದಾಗ, ಅಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು, ಸ್ನೇಹಿತರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡು­ತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ಅನಂತರವೂ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಅವರ ಊಟ, ವಸತಿಗಳು ಸ್ನೇಹಿತರ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಇಷ್ಟು ಸರಳವಾಗಿದ್ದರು. ಅವರೇ ಒಂದು ಕಡೆ ಬರೆಯುವಂತೆ “ಹೇ ಪ್ರಭು ಇತರರನ್ನು ಆಲಂಗಿಸಲಾರದಷ್ಟು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ನನ್ನನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಡ’ ಎಷ್ಟೇ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಏರಿದರೂ, ಎಲ್ಲರ ಜತೆ ಒಂದಾಗಿ ಬರೆದಂತೆ ಬದುಕು ನಡೆಸಿದ್ದರು. ವಾಜಪೇಯಿ ಅಜಾತಶತ್ರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ಕವಿತೆಯೇ ಸಾಕ್ಷಿ.

8. ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ ಒಡನಾಟ
ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ 1939ರಿಂದ ವಾಜ­ಪೇಯಿ ನಂಟು ಆರಂಭ­ಗೊಂಡಿತು. ಗ್ವಾಲಿಯರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಗಷ್ಟೇ ಆರಂಭಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಂಘದ ಶಾಖೆಯಲ್ಲಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಸಕ್ರಿಯರಾದರು. ಮುಂದೆ ಸಂಘ ಶಿಕ್ಷಣದ ತರಬೇತಿಗೆಂದು ನಾಗಪುರಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಡಾ| ಹೆಡಗೇವಾರ್‌, ಗೋಳ್ವಲ್ಕರ್‌ರ ಪರಿ­ಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. 1947­ರವರೆಗೂ ಸಕ್ರಿಯ ಕಾರ್ಯ­ಕರ್ತರಾಗಿದ್ದ ವಾಜಪೇಯಿ, ಅನಂತರ ಸಂಘದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಂಡು ಸಂಘದ ಪ್ರಚಾರಕರಾದರು.

9. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಮಾದರಿ
ಪಾಕಿಸ್ಥಾನದ ಲಾಹೋರ್‌ಗೆ ಬಸ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿ ಬಾಂಧವ್ಯ ಬೆಸೆದಿದ್ದು, ಬಳಿಕ ಅದೇ ಪಾಕಿಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಗಿಲ್‌ ಯುದ್ಧದ ಮೂಲಕ ಪಾಠ ಕಲಿಸಿದ್ದು ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ಸಾಧನೆಗಳ ಹೆಗ್ಗುರುತು. ವಿವಿಧ ಪ್ರಗತಿಪರ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಾಜಪೇಯಿ ದೇಶವನ್ನು ಹೊಸ ದಿಕ್ಕಿನತ್ತ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ತಮ್ಮ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಜಿಡಿಪಿಯನ್ನು ಶೇ.­8ಕ್ಕೆ ಏರಿಸಿದ್ದು, ಹಣದುಬ್ಬರ ದರವನ್ನು ಶೇ.4ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿತ­ಗೊಳಿಸಿದ್ದು ಹಾಗೂ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮೀಸಲು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಸದೃಢಗೊಳಿದ್ದು ಅವರ ಆಡಳಿತ ವೈಖರಿ ಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹಲವು ಜನಪರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಆಡಳಿತ ನೀಡಿದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು (ಡಿ.25) “ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ದಿನ’ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

– ನಿತೀಶ ಡಂಬಳ