ಭಾಗವತ ರತ್ನ ಉಪ್ಪೂರರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ

Team Udayavani, Mar 9, 2018, 8:15 AM IST

ಬದುಕಿನ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಯಕ್ಷರಂಗದ ಮೇಲೆ ಕಳೆದ ಭಾಗವತ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ದಿ| ಮಾರ್ವಿ ನಾರ್ಣಪ್ಪ ಉಪ್ಪೂರರು ಯಕ್ಷ ಲೋಕದ ಅನರ್ಘ್ಯ ರತ್ನ. ಪ್ರತಿಭೆ, ಗಾಂಭೀರ್ಯ, ಶಿಸ್ತಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರೇ ಉಪ್ಪೂರರು. ರಂಗಸ್ಥಳದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ರೀತಿನೀತಿಗಳ ತಲಸ್ಪರ್ಷಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಡುತ್ತಾ, ಶಿಷ್ಯವೃಂದಕ್ಕೆ ಶಿಸ್ತು ಬದ್ಧವಾಗಿ ಕಲಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮೂಲ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮರೆಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡವರು. ಅವರ ಅದೆಷ್ಟೋ ಅವಿಷ್ಕಾರಗಳು (ಮಾರ್ವಿಶೈಲಿ) ಇಂದಿಗೂ ಯಕ್ಷರಂಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. ಐರೋಡಿ ಸದಾನಂದ ಹೆಬ್ಟಾರ್‌, ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪೂರರು ಸೇರಿ ಹಿಮ್ಮೇಳದಲ್ಲಿ ಪವಾಡವನ್ನೇ ಮಾಡಿದವರು. ಇವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಸಮಾರಂಭ ಗುಂಡ್ಮಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಂಗಾರಕಟ್ಟೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಜರುಗಿತು. ಈ ಕೇಂದ್ರದ ಸ್ಥಾಪಕ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಉಪ್ಪೂರರು ರಚಿಸಿದ “ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಧ್ಯಯನ’ ಗ್ರಂಥದ ಆಯ್ದ ಭಾಗಗಳ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಾಚಾರ್ಯರಾದ ವಿದ್ವಾಂಸ ಮತ್ತು ವಾಗ್ಮಿ ಗುಂಡ್ಮಿ ಸದಾನಂದ ಐತಾಳ್‌ ಮತ್ತು ಇನ್ನೋರ್ವ ಶಿಷ್ಯ ಗಾನ ಗಂಧರ್ವ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಧಾರೇಶ್ವರರು ನಡೆಸಿಕೊಟ್ಟರು. ವಿವಿಧ ಆಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತಾ, ಸಭಾಲಕ್ಷಣದ ಉದ್ದೇಶ, ಔಚಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಐತಾಳರು ಸೋದಾಹರಣವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದರು. ಆರಂಭದ “ಮುದದಿಂದ ನಿನ್ನ ಕೊಂಡಾಡುವೆನು…’ (ನಾಟಿರಾಗ-ಝಂಪೆ ತಾಳ) ಇದನ್ನು ಧಾರೇಶ್ವರರು ಸೊಗಸಾಗಿ ಹಾಡಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಮುಂದಿನ ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ಸ್ತುತಿ “ನಂಬಿದೆ ನಿನ್ನ ಪಾದಾಂಬುಜಯುಗಳವ…’ ಹಾಡನ್ನು ಐತಾಳರು ಕುಂಭ ಕಾಂಭೋಜಿ ರಾಗ ಮಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಮನಕ್ಕೆ ಮುದ ನೀಡಿದರೆ, ಮುಂದೆ ವಿಷ್ಣುಸ್ತುತಿ “ನಿಗಮ ಗೋಚರ…’ ದ ಬಳಿಕ ಸಭಾಲಕ್ಷಣದ ಕೆಲವು ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಭೈರವಿ, ಕೇದಾರಗೌಳ, ಆರಭಿ, ತೋಡಿ, ಪೂರ್ವಿಕಲ್ಯಾಣಿ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿ ಈರ್ವರೂ ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಹಾಗೆಯೇ ಇದೀಗ ರಂಗದಿಂದ ಮರೆಯಾಗಿರುವ ಈ ಭಾಗದ ಉಪಯುಕ್ತತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಬಾಲಗೋಪಾಲ ವೇಷಗಳ ಪ್ರವೇಶ, ಕುಣಿತದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಧಾರೇಶ್ವರರು ರಂಜನೀಯವಾಗಿ ಹಾಡಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ಬಾಲಗೋಪಾಲರ ವೇಷವು ಕಟ್ಟುವೇಷ ಅಥವಾ ನಿತ್ಯವೇಷವೆಂದು ಕರೆಯುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಐತಾಳರು ವಿವರಣೆ ನೀಡಿದರು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪವಾದ ಗಣಪತಿ ಕೌತುಕವನ್ನು ಉಪ್ಪೂರರ ಗ್ರಂಥದಿಂದ ಧಾರೇಶ್ವರರು ಬಾಯಿ ತಾಳದ ಮೂಲಕ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ಕೌತುಕದ ನಾಮಾಧಿದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಭರತಾರ್ಣವದ ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಐತಾಳರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು. ಇಂದು ರಂಗದಿಂದ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿರುವ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ ಪ್ರವೇಶ (ಹರಿಕಾಂಬೋಜಿ ಮಟ್ಟು-ಏಕ-ಕೋರೆತಾಳ) , ಸತ್ಯಭಾಮ-ಮಿತ್ರವಿಂದೆಯರ ವಿರಹ ಗೀತೆಯಾದ ಚಂದಬಾಮ, ಓ ಚಂದಭಾಮವನ್ನು (ರಾಗ-ಮಧ್ಯಮಾವತಿ-ಏಕ-ಕೋರೆತಾಳ)ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಐತಾಳರು ಹಾಡಿ ಯಕ್ಷಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆ ಖುಷಿ ನೀಡಿದರು. “ಗಂಗಾ ತರಂಗ ಕಮನೀಯ ಜಟಾ ಕಲಾಪಂ…’ ಮತ್ತು “ನಮ:ಶಿವಾಯ’… ಹಾಡನ್ನು ಆರಭಿ ರಾಗದಲ್ಲಿ ಧಾರೇಶ್ವರರು ಹಾಡಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪೂರರನ್ನೇ ಸಾûಾತ್ಕರಿಸಿದರು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಈಗಿನ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದ ಸುಧೀರ್ಘ‌ವಾದ ಪ್ರಸಂಗ ಪೀಠಿಕೆಯನ್ನು ಐತಾಳರು ಹಾಡು ಮತ್ತು ವಿವರವಾದ ಬಾಯಿ ತಾಳಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾದರಪಡಿಸಿದರು. ಇವರಿಗೆ ಮದ್ದಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಥ್‌ ನೀಡಿದ ಕೇಂದ್ರದ ಹಳೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಹಾಗೂ ದಿ| ಬೇಳಿಂಜೆ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ನಾಯ್ಕರ ಶಿಷ್ಯ ಶಂಕರ ಭಾಗವತರ ಶ್ರಮವೂ ಉಲ್ಲೇಖಾರ್ಹ. ಅವಜ್ಞೆಗೊಳಗಾದ ಪೂರ್ವರಂಗ ವಿಧಿಯ ಸೊಗಸನ್ನು ಈ ಇಬ್ಬರು ಭಾಗವತರು ಸೇರಿ ಯಕ್ಷಾಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ನೆನಪಿಸಿ ಕೊಡುವುದರೊಂದಿಗೆ, ರಂಜನೆಯ ಜತೆಗೆ ಚಿಂತನೆಗೂ ಹಚ್ಚಿದರು. ಯಕ್ಷಗಾನವು ತನ್ನ ಗತ ವೈಭವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಮಾತು ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರದ ರೂವಾರಿ ರಾಜಶೇಖರ ಹೆಬ್ಟಾರ್‌ ಮತ್ತು ಬಳಗ ಹಾಗೂ ಉಪ್ಪೂರರ ಕುಟುಂಬ ವರ್ಗ ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಔಚಿತ್ಯಪೂರ್ಣವೆನಿಸಿತು. 

ಕೆ. ದಿನಮಣಿ ಶಾಸ್ತ್ರಿ