ಮೈಸೂರ ಹಿರಿಮೆ ಶೃಂಗೇರಿ ಮಹಿಮೆ

Team Udayavani, Sep 28, 2019, 3:09 AM IST

ಮೈಸೂರಿನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ದಸರಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಚಾಲುಗೊಳ್ಳುವುದೇ ಶೃಂಗೇರಿ ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ಆಶೀರ್ವಾದದೊಂದಿಗೆ. ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ, ಮಲೆನಾಡಿನ ತುಂಗಾ ತೀರದ ಮಠಕ್ಕೂ, ಅರಮನೆ ನಗರಿಯ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೂ ಇದ್ದ ನಂಟೇನು?

ಮೈಸೂರು ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಶೃಂಗೇರಿ ಮಠದ ಮೇಲೆ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಅತೀವ ಭಕ್ತಿ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರು ಶ್ರೀಮಠದ ಮೇಲೆ ತೋರಿದ ಭಕ್ತಿ- ಆದರಗಳನ್ನೇ, ಮೈಸೂರು ಅರಸರು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು ಅಂತಲೇ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು. ಮಿಗಿಲಾಗಿ, ಮೈಸೂರಿನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ದಸರಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಚಾಲುಗೊಳ್ಳುವುದೇ, ಶೃಂಗೇರಿಯ ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ಆಶೀರ್ವಾದ­ದೊಂದಿಗೆ.

ಇಮ್ಮಡಿ ಮತ್ತು ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶೃಂಗೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಬಂಧ ನಿರೂಪಿಸುವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಜಗದ್ಗುರು ಶೃಂಗೇರಿ ಶ್ರೀಮಠೀಯ ಪ್ರಾಕ್ತಾನ ಲೇಖಮಾಲ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಆ್ಯನುವಲ್‌ ರಿಪೋರ್ಟ್‌ ಆಫ್ ದಿ ಮೈಸೂರ್‌ ಆಕೀìಯಲಾಜಿಕಲ್‌ ಡಿಪಾರ್ಟ್‌ ಮೆಂಟ್‌ ಹಾಗೂ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಪತ್ರಾಗಾರದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಈ ನಂಟು ಮೊದಲು ಬೆಸೆದಿದ್ದು, ದ್ವಿತೀಯ ಶ್ರೀ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಭಾರತೀ ಸ್ವಾಮಿಗಳ (ಕ್ರಿ.ಶ. 1705-1741) ಕಾಲದಲ್ಲಿ. ಇಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್‌, ಆಗ ಮೈಸೂರಿನ ದೊರೆಗಳು. ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ಪದಾರ್ಪಣೆಯಿಂದ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಮಳೆ ಬಂದು ಸರ್ವ ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗುವುದೆಂದು ಮಹಾರಾಜರು, ಗುರುಗಳನ್ನು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಆಮಂತ್ರಿಸಿ ವೈಭವದ ಸ್ವಾಗತ ನೀಡಿದ್ದರು. ಮಹಾರಾಜರು ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 1200 ವರಹ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೊಪ್ಪಲುಗಳನ್ನು ಗುರುಗಳಿಗೆ ದಾನವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.

ಶೃಂಗೇರಿ ಜಗದ್ಗುರುಗಳು ಆದಿಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ನೇರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು. ಅವರನ್ನು ಕೇವಲ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತವಲ್ಲದೇ, ಉತ್ತರದ ಮರಾಠ ರಾಜಮನೆತನದವರಾದ ಹೊಳ್ಕರ ಮತ್ತು ಪೇಶ್ವೆಗಳು ಇವರನ್ನು ಅತ್ಯುಚ್ಚ ಧರ್ಮ ಗುರುಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದರು. ನಿಜಾಮ, ಪೇಶ್ವೆ, ಮೈಸೂರು ರಾಜರು ಮತ್ತಿತರರು ಕೊಟ್ಟ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ಸನದುಗಳನ್ನು ಅವರು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರ ಪತ್ರಗಳು, ಸಿಂಹಾಸನ, ಪೂಜಾಸಾಮಗ್ರಿ, ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಶ್ರೀಮಠದಲ್ಲಿವೆ.

ಲಾರ್ಡ್‌ ರಿಪ್ಪನ್ನರು ಭಾರತದ ವೈಸರಾಯ್‌ ಆಗಿದ್ದಾಗ, (ಕ್ರಿ.ಶ. 1880-84) ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಮೀಷನರ್‌ ಆಡಳಿತವು ಕ್ರಿ.ಶ.1881ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ನಂತರ ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ ದತ್ತಕ ಪುತ್ರ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್‌ ಪಟ್ಟವೇರಿದರು. ಕಮೀಷನರ್‌ ಆಡಳಿತ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್‌, ಶೃಂಗೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಆಪ್ತ ಬಂಧ ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

1931ರಲ್ಲಿ ಅಭಿನವ ವಿದ್ಯಾತೀರ್ಥ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಸನ್ಯಾಸ ಪಡೆದಂದಿನಿಂದ ಶೃಂಗೇರಿ ಮಠದೊಂದಿಗೆ, ಮೈಸೂರಿನ ಅರಸರ ಸಂಬಂಧವು ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರವಾಯಿತು. ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರು ತಮ್ಮ ಆಯುಷ್ಯದ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಶ್ರೀ ಅಭಿನವ ವಿದ್ಯಾತೀರ್ಥರ ಪಾದ ಸೇವಕರಾ ಗಿದ್ದರು. ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರವರು ತಮ್ಮ ಮರಣಕ್ಕೆ (ಸೆ.23, 1974) ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳ ಮುಂಚೆ ಶೃಂಗೇರಿಗೆ ಬಂದು ಶ್ರೀ ಶಾರದಾಂಬೆ ಹಾಗೂ ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ದರ್ಶನ ಪಡೆದಿದ್ದರು.

ಈಗಲೂ ಮಹಾರಾಜ ಯದುವೀರ, ರಾಜಮಾತೆ ಪ್ರಮೋದಾದೇವಿ ಅವರು ಶೃಂಗೇರಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಭೇಟಿಕೊಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಶೃಂಗೇರಿ ಕಿರೀಟವಿದ್ದು, ದಸರಾ ದರ್ಬಾರ್‌ ವೇಳೆ ಇದಕ್ಕೆ ಪೂಜೆಯೂ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಶೃಂಗೇರಿಯ ದಸರಾ ಈಗಲೂ ಮಲೆನಾಡಿಗರ ಪಾಲಿಗೆ ಮೈಸೂರು ದಸರಾವಿದ್ದಂತೆ. ಶಾರದಾ ಮಾತೆಗೆ, ನಿತ್ಯವೂ ವಿವಿಧ ಅಲಂಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಪೂಜೆ, ಮಹಾರಥೋತ್ಸವ, ಜಗದ್ಗುರುಗಳ ಕಿರೀಟಾಧಾರಣೆ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಪರಮ ಶಾಸ್ತ್ರೋಕ್ತ, ವೈಭವಯುತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.

* ರಮೇಶ್‌ ಕುರುವಾನೆ