Atma Nirbhar Bharat: ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯತ್ತ ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ

Team Udayavani, Oct 14, 2023, 7:15 AM IST

ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯ ತಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ ಪ್ರಸ್ತುತದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ.

ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೂರು ಸ್ತಂಭಗಳು ಎಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ. ಜನರು, ಅವರ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದಷ್ಟು ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಮೇ 12, 2020ರಂದು, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಜಾಗತಿಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿನ ಕಠಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕೋವಿಡ್‌-19 ನಿಂದ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದ ಬಡ ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು.

ಅವರು ಈ ಉಪಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯತ್ತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯ ಅಭ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ (ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಭಾರತ ಚಳವಳಿ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟರು. ವಿಶ್ವದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮೃದ್ಧಿಯ ರಹಸ್ಯವು ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಬ್ರಂಡಾಂಡ್‌ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಇದು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯವರ ಸ್ವಂತ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೆ ಪ್ರಸ್ತುತದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳು ಅಥವಾ ಎಸಿxಜಿಗಳನ್ನು ಪರಿಸರವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. 17 ಗುರಿಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತದ ಐದು ಸ್ತಂಭಗಳು

ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಕೋವಿಡ್‌ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕದ ಮಧ್ಯೆ ದೇಶವನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಐದನೇ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಐದು ಸ್ತಂಭಗಳು ಅಥವಾ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಿದರು. ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ ಅಥವಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತವನ್ನು ಅದರ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯವಾಗಿ ಹೊಂದಿದೆ.

ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಐದು ಸ್ತಂಭಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು.

ಆರ್ಥಿಕತೆ: ನಮಗೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಿಗಿತಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಅಗತ್ಯ.
ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ: ಆಧುನಿಕ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಅಗತ್ಯ.
ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ನಮಗೆ 21ನೇ ಶತಮಾನದ ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.
ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ: ನಮ್ಮದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ. ನಮ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರವಾಗಿದೆ. ಭಾರತವನ್ನು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಇದು ಇಂಧನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಬೇಡಿಕೆ: ಪೂರೈಕೆ ಮತ್ತು ಬೇಡಿಕೆಯ ಚಕ್ರದಿಂದ ನಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಾವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಕೋವಿಡ್‌-ನಾಶವಾದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಈ ಹಿಂದೆ ಘೋಷಿಸಿದ ಉತ್ತೇಜಕ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಸಂಯೋಜಿತ ಉತ್ತೇಜಕಕ್ಕಾಗಿ ಬೃಹತ್‌ ಹೊಸ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಕಗಳನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಕೊರೊನಾ ವೈರಸ್‌ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕ್ರಮಗಳು ಕೆಲಸದ ಸಂಘಟನೆಗಾಗಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್‌ ನೀಡುವ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಹೀರಾತು ಮತ್ತು ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾತ್ರಗಳ ಜತೆಗೆ, ನೆಟ್ವರ್ಕಿಂಗ್‌, ಅಗತ್ಯಗಳ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದೊಳಗಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಸಮುದಾಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವ ನವ ಭಾರತದ ಕಲ್ಪನೆಯು ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ ಅಥವಾ ಸ್ವಾವಲಂಬಿ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನವಾಗಿದೆ.

ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿಯ ಶೇ. 10ಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾದ 20 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಪ್ಯಾಕೇಜ್‌ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಮದ್ಯಪಾನ, ಮಾದಕದ್ರವ್ಯದ ದುರುಪಯೋಗ, ನಿರುದ್ಯೋಗ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಕಳಪೆ ಲಭ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಮಸ್ಯೆ ಪರಿಹಾರ ಮತ್ತು ಬದಲಾವಣೆಯು ವೃತ್ತಿಪರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ.

ಹೀಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವರು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಜನರು, ಕುಟುಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ಏಜೆಂಟ್‌ಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಅದರ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಗಮನವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯವು ವಿವಿಧ ಕೌಶಲಗಳು, ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯದ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ನೀತಿ, ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು ವ್ಯಕ್ತಿ-ಕೇಂದ್ರಿತ ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿವೆ. ಅನಗತ್ಯ ಬಾಹ್ಯ ಅವಲಂಬನೆ ಮತ್ತು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವಿಲ್ಲದೆ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಸಮುದಾಯದ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಗುಂಪುಗಳು, ನಾಯಕರು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು, ಅವರು ಸಮುದಾಯ ಆಧಾರಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಜನರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಸ್ಥಳೀಯ ಎನ್‌ಜಿಒಗಳು, ಇತರ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ (ಮಂಡಳಿಗಳು) ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಸಂವಹನ ನಡೆಸಬೇಕು, ಇವು ಸಮುದಾಯ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೂಲಾಧಾರಗಳಾಗಿವೆ. ಆರೋಗ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ, ವಸತಿ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ರಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಪರ್ಕದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕು.

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ, ಆಡಳಿತವು ಸಮುದಾಯ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಕಲ್ಯಾಣ ಸೇವೆಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯದ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕವಾಗಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಿಬಂದಿ ಸದಸ್ಯರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಎರಡೂ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಿಬಂದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಮಾನವತಾವಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಥ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ಎರಡು ಗುರಿಗಳಾಗಿವೆ. ಈಗಾಗಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತೂಂದನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವೇಗಗೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರುವ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು ಅಗಾಧ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯದ ಸವಾಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು. ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ಸುಸ್ಥಿರವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಲು ಸಹ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಬೆಳೆದಿದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವುದು ಕಷ್ಟ.

ಯಾಕೆಂದರೆ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ಇನ್ನೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಭಾಗಶಃ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅವರ ಬಳಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣ ಅಥವಾ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರು ವಿಭಿನ್ನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯತ್ತ ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಇದು ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಬೇಕು.

–ಡಾ| ಬಸವರಾಜ ಬಿರಾದಾರ್‌

ಅತಿಥಿ ಉಪನ್ಯಾಸಕರು, ಸಮಾಜ ಕಾಯ ವಿಭಾಗ,

ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ವಿ.ವಿ. ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರ

ವಿಜಯಪುರ