Kasaragod Inscriptions: ಇತಿಹಾಸದ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಶಾಸನಗಳು


Team Udayavani, Sep 15, 2024, 4:15 PM IST

17-uv-fusion

ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ  ಅಧಿಕ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳು ಕಂಡುಬರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯೆಂದರೆ ಅದು ಕಾಸರಗೋಡು. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತುಳುನಾಡಿನ ನಾಡಿಮಿಡಿತವಾಗಿದ್ದ ಕಾಸರಗೋಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕನಿಷ್ಠ 20 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ನೋಡಬಹುದು.

ಅದರಲ್ಲೂ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ನದಿಯ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶಾಸನಗಳು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತವೆ. ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುವ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಶತ 90 ಕ್ಕೂ  ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳು ದಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ದಾನಶಾಸನವಾಗಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಭೂದಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅಡಕವಾಗಿದೆ.

ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಚರಿತ್ರೆಗಳು ಪ್ರವಾಸಿಗರ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಲಿಖೀತವಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದಕ್ಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಪುಷ್ಟಿಯನ್ನು ಈ ಶಾಸನಗಳು ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ವಿದೇಶಿ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗದ ಮಾಹಿತಿಗಳು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಈ ನಾಡಿನ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖೀಸುವ ಮೊದಲೇ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳ ಪರಂಪರೆ ಶುರುವಾಗಿದ್ದುದರಿಂದ ಕಾಸರಗೋಡಿನ ವಿದೇಶಿ ದಾಖಲೆಗಿಂತಲೂ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆಕರವೇ ಆಗಿದೆ.

ಉತ್ತರ ಕಾಸರಗೋಡಿನಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಅಲುಪ ಅರಸರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅಲುಪ ಅರಸರು ತುಳುನಾಡನ್ನು ಬಹುಕಾಲ ಆಳಿದ ದೊರೆಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು 10ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತಳಂಗರೆಯ ಜಯಸಿಂಹನ ಶಾಸನವು ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನ. ಈ ಶಾಸನ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಜಯಸಿಂಹನ ಕುರಿತಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಇದು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ ಅಳುಪರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಶಾಸನಗಳೆಂದರೆ ಕಿದೂರು ಶಾಸನ, ಗೋಸಡ ಶಾಸನ, ಅನಂತಪುರ ಶಾಸನ, ಹೇರೂರು ಶಾಸನ,  ಕೊಡ್ಯಮ್ಮೆ ಶಾಸನ. ಈ ಶಾಸನಗಳೆಲ್ಲವೂ 12-13ನೇ ಶತಮಾನದ ಆಸುಪಾಸಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಕಾಸರಗೋಡಿನಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೆ ಕಾಣುವ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಇವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.

ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಉತ್ತರ ಭಾಗವನ್ನು ಅಲುಪ ಅರಸರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗವನ್ನು ಚಂದ್ರಗಿರಿ ನದಿಯನ್ನು ಗಡಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೆರುಮಾಳ್‌ ಅರಸರು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪೆರುಮಾಳ್‌ ರಾಜ ಎರಡನೇ ಭಾಸ್ಕರವರ್ಮನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ದೇವಾಲಯಗಳು ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರವಾದವು. ಈ ಬಗ್ಗೆ 11ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ  “ಪುಲ್ಲೂರು ಕೊಡವಲಂ’ ಶಾಸನ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ 11ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಕೆಳದಿ ಅರಸರು ಬರುವ ತನಕ ದಕ್ಷಿಣ ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗವು ಮಲಯಾಳಿ ಅರಸರ ಕೈಯಲ್ಲಿತ್ತು.

ಅಲುಪ ರಾಜವಂಶ ದುರ್ಬಲವಾದ ಬಳಿಕ ಉತ್ತರ ಕಾಸರಗೋಡಿನ ಭಾಗ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತದೆ. 14ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು. ಇದರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾದ ಬಳಿಕ ದಕ್ಷಿಣದ ಮೇರೆ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ. 14- 15ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಟರ ಹೆಸರುಗಳಿದ್ದ ಶಾಸನಗಳು ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ.

ಅದರಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ವೀಂಜ ಗ್ರಾಮದ ಶಾಸನವು 1424-1446 ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದ “ವೀರ ಪ್ರತಾಪ ದೇವರಾಯ’ನ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಮಂಗಲಪಾಡಿ ಶ್ರೀ ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯದ ಶಾಸನ, ಐಲ ದೇವಾಲಯದ ಶಾಸನ, ಮುಳಿಂಜ ಶ್ರೀ ಮಹಾಲಿಂಗೈಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಶಾಸನ, ಈ ಶಾಸನಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು  ಗಡಿನಾಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಇತ್ತು ಎಂಬುದಾಗಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಡುತ್ತವೆ.

ಅಲುಪರ ಸಾಮಂತರಾಗಿ ಉತ್ತರ ಕಾಸರಗೋಡನ್ನು ಆಳಿದವರೆಲ್ಲರೆಂದರೆ ತುಂಡರಸರಾದ ಕುಂಬಳೆ ಅರಸರು. ಇವರು ಕಣ್ವಪುರ ಅಥವಾ ಕಣಿಪುರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಇವರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಸನವನ್ನೂ ಅಡೂರು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.

ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗವು 14 ರಿಂದ 16ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದವರೆಗೂ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅದೀನದಲ್ಲಿತ್ತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಯಾವಾಗ ದುರ್ಬಲವಾಯಿತೋ ಆಗ ಅಧಿಕಾರದ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದವರು ಕೆಳದಿಯ ಅರಸರು.  ಈವರೆಗೂ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ಅರಸರ ಗಡಿಯಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ನದಿಯವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶ, ಕೆಳದಿಯ ಅರಸರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೀಲೇಶ್ವರದವರೆಗೂ ವಿಸ್ತಾರವಾಯಿತು, ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಬಹುದು.

ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಕೊಡುಗೆ ಬಹಳಷ್ಟಿದೆ. ಅವರ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಕೋಟೆ- ಕೊತ್ತಲಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳು, ವೀರಗಲ್ಲು ಮಾಸ್ತಿಗಲ್ಲು ಶಾಸನಗಳು, ಗಡಿಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ವೀರಗಲ್ಲು ಶಾಸನಗಳೆಂದರೆ ಕೂಡ್ಲು ಶ್ರೀ ಕುತ್ಯಾಳ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯದ ಎದುರಿಗಿರುವ  ಚೌಕಕಾರದ ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ ಶಾಸ್ತ ಗುಡಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ವೀರಗಲ್ಲು, ಮಧೂರು ಮದನಂತೇಶ್ವರ ಸಿದ್ಧಿವಿನಾಯಕ ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗಿರುವ ವೀರಗಲ್ಲು, ಅಂಬಾರು ಸದಾಶಿವ ದೇವಾಲಯದ ವೀರಗಲ್ಲು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ ಬೇಕಲ, ಚರ್ಕಳ ಮುಂತಾದ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಮಾಸ್ತಿಗುಡ್ಡೆಗಳು ಕೆಳದಿ ಕಾಲದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರದೇಶ. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕೋಟೆಗಳ ಸಮೀಪವೇ ಇದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಗಡಿಗಲ್ಲುಗಳು ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಬಳಿಕ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಹೈದರ್‌ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪುವಿನ  ವಶವಾದವು. ಆತನ ಮರಣದ ಬಳಿಕ ಈ ಪ್ರದೇಶ ಬ್ರಿಟೀಷರ ವಶವಾಯಿತು.

ಹೀಗೆ ಕಾಸರಗೋಡು ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಅವಲೋಕನ ಮಾಡಿದಾಗ ಇಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ,  ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜರ ಕೊಡುಗೆಗಳ ಜತೆಗೆ ಇತಿಹಾಸದ ಪುನರ್‌ ರಚನೆಗೆ,  ಕಾಲಾನುಕ್ರಮದ ಜೋಡಣೆಗೆ ಈ ಶಾಸನಗಳು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತುಳು ಲಿಪಿಗಳ ವಿಕಾಸವನ್ನೂ ಈ ಶಾಸನಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪುರಾತತ್ವ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಿದ್ದು, ಇವುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಅತ್ಯವಶ್ಯವಾಗಿದೆ.

-ಗಿರೀಶ್‌ ಪಿ.ಎಂ.

ಕಾಸರಗೋಡು

ಟಾಪ್ ನ್ಯೂಸ್

Channaptna Result: ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷ ಬದಲಿಸಿದರೂ ಗೆದ್ದ ಸೈನಿಕ: ನೆರವಾದ ಡಿಕೆ ತಂತ್ರ

Channaptna Result: ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷ ಬದಲಿಸಿದರೂ ಗೆದ್ದ ಸೈನಿಕ: ನೆರವಾದ ಡಿಕೆ ತಂತ್ರ

11-kambala

Kambala ಋತುವಿನ ಪ್ರಥಮ ಕಂಬಳ; ಕೊಡಂಗೆ ವೀರ-ವಿಕ್ರಮ ಜೋಡುಕರೆ ಬಯಲು ಕಂಬಳಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ

Wayanad Results 2024:ವಯನಾಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾಗೆ 3.68 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳ ಮುನ್ನಡೆ!

Wayanad Results 2024:ವಯನಾಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾಗೆ 3.68 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳ ಮುನ್ನಡೆ!

Video: ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಿಂದ ಕಾಲು ಒತ್ತಲು ಹೇಳಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೇ ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೆ ಜಾರಿದ ಶಿಕ್ಷಕ

Video: ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಿಂದ ಕಾಲು ಒತ್ತಲು ಹೇಳಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೇ ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೆ ಜಾರಿದ ಶಿಕ್ಷಕ

Sandur Result: ಭದ್ರಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಗೆದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್:‌ ಇಲ್ಲಿದೆ ಮತಎಣಿಕೆಯ ಪೂರ್ಣವಿವರ

Sandur Result: ಭದ್ರಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಗೆದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್:‌ ಇಲ್ಲಿದೆ ಮತಎಣಿಕೆಯ ಪೂರ್ಣವಿವರ

Karnataka By Poll Results: ಜೆಡಿಎಸ್‌ ಅಂತಿಮ ದಿನ ಎಣಿಸತೊಡಗಿದೆ: ಸಿ.ಪಿ.ಯೋಗೇಶ್ವರ್‌

Karnataka By Poll Results: ಜೆಡಿಎಸ್‌ ಅಂತಿಮ ದಿನ ಎಣಿಸತೊಡಗಿದೆ: ಸಿ.ಪಿ.ಯೋಗೇಶ್ವರ್‌

By Poll: ಇಬ್ಬರು ಮಾಜಿ ಸಿಎಂಗಳ ಪುತ್ರರಿಗೂ ಸೋಲಿನ ರುಚಿ ತೋರಿಸಿದ ಮತದಾರ; ಎಡವಿದ್ದೆಲ್ಲಿ?

By Poll: ಇಬ್ಬರು ಮಾಜಿ ಸಿಎಂಗಳ ಪುತ್ರರಿಗೂ ಸೋಲಿನ ರುಚಿ ತೋರಿಸಿದ ಮತದಾರ; ಎಡವಿದ್ದೆಲ್ಲಿ?


ಈ ವಿಭಾಗದಿಂದ ಇನ್ನಷ್ಟು ಇನ್ನಷ್ಟು ಸುದ್ದಿಗಳು

12-uv-fusion

UV Fusion: ಅಂದು ಇಂದು- ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲ ಈಗ ಮಾಡ್ರನೈಸ್ಡ್‌

15-uv-fusion

UV Fusion: ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಸಹಾಯ ಒಬ್ಬರ ಬದುಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು…

14-uv-fusion

UV Fusion: ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಲೇಖನಿ ಹಿಡಿದ ಅನುಭವ

13–uv-fusion

UV Fusion: ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯದ ಮಿಡಿತ

12-uv-fusion

UV Fusion: ಇನ್ನಾದರು ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡು ಕನ್ನಡ ಶಾಲೆ ರಕ್ಷಿಸಿ

MUST WATCH

udayavani youtube

ವಿಕ್ರಂ ಗೌಡ ಎನ್ಕೌಂಟರ್ ಪ್ರಕರಣ: ಮನೆ ಯಜಮಾನ ಜಯಂತ್ ಗೌಡ ಹೇಳಿದ್ದೇನು?

udayavani youtube

ಮಣಿಪಾಲ | ವಾಗ್ಶಾದಲ್ಲಿ ಗಮನ ಸೆಳೆದ ವಾರ್ಷಿಕ ಫ್ರೂಟ್ಸ್ ಮಿಕ್ಸಿಂಗ್‌ |

udayavani youtube

ಕೊಲ್ಲೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದ ಡಿಸಿಎಂ ಡಿ ಕೆ ಶಿವಕುಮಾರ್

udayavani youtube

ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮಠದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಗೀತೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಅದ್ದೂರಿ ಚಾಲನೆ|

udayavani youtube

ಲಾಭದಾಯಕ ಗುಲಾಬಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ

ಹೊಸ ಸೇರ್ಪಡೆ

12-uv-fusion

UV Fusion: ಅಂದು ಇಂದು- ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲ ಈಗ ಮಾಡ್ರನೈಸ್ಡ್‌

ಖಂಡ್ರೆ

By Polls Result: ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳ ಸುಳ್ಳು ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಜನಾದೇಶದ ಉತ್ತರ: ಖಂಡ್ರೆ

Channaptna Result: ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷ ಬದಲಿಸಿದರೂ ಗೆದ್ದ ಸೈನಿಕ: ನೆರವಾದ ಡಿಕೆ ತಂತ್ರ

Channaptna Result: ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷ ಬದಲಿಸಿದರೂ ಗೆದ್ದ ಸೈನಿಕ: ನೆರವಾದ ಡಿಕೆ ತಂತ್ರ

11-kambala

Kambala ಋತುವಿನ ಪ್ರಥಮ ಕಂಬಳ; ಕೊಡಂಗೆ ವೀರ-ವಿಕ್ರಮ ಜೋಡುಕರೆ ಬಯಲು ಕಂಬಳಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ

Wayanad Results 2024:ವಯನಾಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾಗೆ 3.68 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳ ಮುನ್ನಡೆ!

Wayanad Results 2024:ವಯನಾಡ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯಾಂಕಾಗೆ 3.68 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಮತಗಳ ಮುನ್ನಡೆ!

Thanks for visiting Udayavani

You seem to have an Ad Blocker on.
To continue reading, please turn it off or whitelist Udayavani.