Israel-Hamas ಯುದ್ಧ: ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ?

Team Udayavani, Oct 13, 2023, 9:55 PM IST

ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಾಟಕಕಾರ ಜಾನ್ ಲೈಲಿ ಅವರ 1578 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮೊದಲ ಕಾದಂಬರಿ “ಯುಫ್ಯೂಸ್” ನಲ್ಲಿ “ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ನ್ಯಾಯೋಚಿತವಾಗಿದೆ(all is fair in love and war)” ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಾಲು ಇದೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ, ಲೇಖಕ ಶ್ರೀಮಂತ ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕ ಯುವಕನ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಆತನ ಪ್ರಣಯ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವಾಗ, ಲೈಲಿ “ನ್ಯಾಯಯುತ ಆಟದ ನಿಯಮಗಳು ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ(rules of fair play do not apply in love and war)” ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಾಲುಗಳು ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಹಮಾಸ್ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷದ ವೇಳೆ ಮತ್ತೆ ನೆನಪಾಗಿವೆ.

ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಹಮಾಸ್ ಉಗ್ರರ ನಡುವಿನ ಸಮರವು ಆಳವಾದ ಬೇರೂರಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಆಯಾಮಗಳಿರುವ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದಲೂ ಇಡೀ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮುದಾಯವು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಅನೇಕ ದೇಶಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಹಮಾಸ್ ಎರಡಕ್ಕೂ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಬಾಧ್ಯತೆಗಳ ಕುರಿತು ಪದೇ ಪದೇ ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ. ಯುಎನ್ ಸೆಕ್ರೆಟರಿ ಜನರಲ್, ಘರ್ಷಣೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಗೌರವಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಯುಎನ್ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ವಕ್ತಾರರು ಪತ್ರಿಕಾಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ “ನಾಗರಿಕರ ರಕ್ಷಣೆಯ ಅಂಶದ ಬಗ್ಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನು ಬಹಳ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದ ವಕ್ತಾರ ಅರಿಂದಮ್ ಬಾಗ್ಚಿ ಕೂಡ “ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನು ಯುದ್ಧದ ನಿಯಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದ ವೇಳೆ ದೇಶಗಳು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತವೆಯೇ? ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮೂಡಿದೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನು(IHL) ಎಂದರೇನು?
ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಸಂಕಟವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇಸ್ರೇಲ್-ಹಮಾಸ್ ಯುದ್ಧದಂತಹ ಸಂಘರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವ ದೇಶಗಳ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಇದು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇಶಗಳು ಏನು ಮಾಡಬಹುದು, ಮಾಡಬಾರದು ಮತ್ತು ಎಂದಿಗೂ ಮಾಡಬಾರದು ಎಂಬ ಹಲವಾರು ತತ್ವಗಳನ್ನು ಕಾನೂನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದು ತನ್ನದೇ ಆದ ಸವಾಲುಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದೆ.

ಇಸ್ರೇಲ್-ಹಮಾಸ್ ಸಂಘರ್ಷ ಹೇಗೆ ವರ್ಗೀಕರಿಸಾಲಾಗಿದೆ?
ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾನೂನನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಸಂಘರ್ಷದ ವರ್ಗೀಕರಣ. ಇಸ್ರೇಲ್-ಹಮಾಸ್ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಲ್ಲದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷ (NIAC) ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಸಂಘರ್ಷವು ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ (ಇಸ್ರೇಲ್) ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೇತರ ಸಂಘಟನೆ (ಹಮಾಸ್) ನಡುವಿನದ್ದು ಎಂದು ಸದ್ಯ ಬಿಂಬಿತವಾಗಿದೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಲ್ಲದ ಈ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನಿನ ತತ್ವಗಳು ಜಿನೀವಾ ಕನ್ವೆನ್ಶನ್ಸ್, 1949 ರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 3 ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಇತರ ತತ್ವಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಲ್ಲದ ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸವಾಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಹಂತದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಹು ಸಶಸ್ತ್ರ ಗುಂಪುಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುವ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಹೊರತಾದ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಕಾನೂನು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸದಿರಬಹುದು. ಇದು ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು.

ಮಾನವೀಯತೆ ಮತ್ತು ಒತ್ತೆಯಾಳು
ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಘರ್ಷವು ಒಂದು ವಾರದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಗಾಜಾವು ಇಂಧನ ಮತ್ತು ನೀರಿನಂತಹ ಮೂಲಭೂತ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಂದ ಬಹುತೇಕ ವಂಚಿತವಾಗಿದೆ, ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಔಷಧಿಗಳಂತಹ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳು ಆತಂಕಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕ್ರಾಸ್‌ಫೈರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ನೆರವು ನೀಡುವಂತೆ ಕರೆ ನೀಡಿವೆ.

ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು
IHL ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ, ಕೇವಲ ಒಂದು ಕಡೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಅವರು ಅವುಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸದಿದ್ದರೂ, ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಹಮಾಸ್ ಎರಡೂ ಈ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳು ಕಾನೂನು ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಸಶಸ್ತ್ರ ಸಂಘರ್ಷದ ಪಕ್ಷಗಳಾಗಿ, ಹಮಾಸ್, ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಜಿಹಾದ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ಯಾಲೇಸ್ಟಿನಿಯನ್ ಸಶಸ್ತ್ರ ಗುಂಪುಗಳು ಸಹ ಕಾನೂನಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರಬೇಕಾಗಿವೆ.

ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಹಕ್ಕುಗಳ ಒಪ್ಪಂದ (ICCPR) ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಕ್ರೂರ, ಅಮಾನವೀಯ ಅಥವಾ ಅವಮಾನಕರ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಥವಾ ಶಿಕ್ಷೆಯ ವಿರುದ್ಧದ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಇಸ್ರೇಲ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೀನ್ ಎರಡೂ ಮಹತ್ವದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿವೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವೀಯ ಕಾನೂನಿನ ಯಾವುದೇ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು ಯುದ್ಧ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ಯುದ್ಧಾಪರಾಧಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿರುವ ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದೊಳಗಿನವರನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಬಾಧ್ಯತೆ ಹೊಂದಿವೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಯುದ್ಧ ಅಪರಾಧಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು. ICC ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಇಸ್ರೇಲ್ ಸಹಿ ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ಅಂಗೀಕರಿಸದಿದ್ದರೂ, ಒಪ್ಪಂದವು ಪ್ಯಾಲೆಸ್ತೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ, ಇದು 1967 ರಿಂದ ಇಸ್ರೇಲ್ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಪೂರ್ವ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಗಾಜಾ ಮತ್ತು ವೆಸ್ಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ನಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ.

IHL ನ ಪ್ರಮುಖ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಳ ಹಿಂದಿನ ನಿದರ್ಶನಗಳು

ಉಕ್ರೇನ್ ಮೇಲೆ ರಷ್ಯಾದ ಆಕ್ರಮಣವು ಇತ್ತೀಚಿನ ನಿದರ್ಶನ
ಅಲೆಪ್ಪೊ, ಸಿರಿಯಾ (2016)
ಯೆಮೆನ್ ಸಂಘರ್ಷ: ಸೌದಿ ನೇತೃತ್ವದ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ 2018 ರ ಬಸ್ ಬಾಂಬ್ ದಾಳಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಉಲ್ಲಂಘನೆ
2016 ರಲ್ಲಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಸುಡಾನ್‌ನ ರಾಜಧಾನಿ ಜುಬಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರೀ ಹೋರಾಟ
2014- ಮಲೇಷ್ಯಾ ಏರ್ಲೈನ್ಸ್ ಫ್ಲೈಟ್ MH17 ಪೂರ್ವ ಉಕ್ರೇನ್ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ವಿಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ 298 ಜನರ ಸಾವು